Na opakowaniach suplementów diety oraz produktów spożywczych coraz częściej można spotkać dopisek „bez dodatku cukru”. Brzmi zachęcająco – szczególnie dla osób z cukrzycą, insulinoopornością czy dbających o dietę. Warto jednak wiedzieć, że taki komunikat nie oznacza braku substancji słodzących. Co więcej, nie wszystkie słodziki działają na organizm w ten sam sposób – a niektóre z nich mogą powodować gwałtowne wahania poziomu glukozy we krwi lub inne niepożądane skutki. Dlatego tak ważne jest, by rozumieć, jakie słodziki są naprawdę bezpieczne, a które lepiej ograniczyć.
Co zatem powinno przykuć Twoją uwagę? Indeks glikemiczny.
Czym jest indeks glikemiczny (IG)?
Indeks glikemiczny to wskaźnik, który mówi nam, jak szybko po spożyciu danego składnika wzrośnie poziom glukozy we krwi. Skala zaczyna się od 0 i kończy na 100.
- Niski IG (0–35) – bezpieczny dla diabetyków, nie powoduje nagłych skoków cukru.
- Średni IG (36–55) – umiarkowany wpływ na glikemię.
- Wysoki IG (powyżej 55) – powoduje szybki wzrost poziomu cukru we krwi.
Dla osób z cukrzycą, insulinoopornością i tych dbających o zdrową dietę najlepsze są produkty ze słodzikami o niskim IG.
Najbezpieczniejsze słodziki – niski IG
Stewia (E960) – IG: 0
Naturalna, roślinna substancja słodząca, która nie podnosi poziomu glukozy, a przy tym jest kilkadziesiąt razy słodsza od cukru.
Dodatkowy atut? Jest odporna na wysoką temperaturę – dlatego można jej używać nawet do pieczenia.
Sprawdź produkt: Stevia Cephamed – to stewia w kroplach, idealna do słodzenia kawy, herbaty czy wypieków. Wygodna i naturalna alternatywa dla cukru, szczególnie polecana pacjentom diabetologicznym.
Erytrytol (E968) – IG: 0
Naturalny alkohol cukrowy. Smakuje jak cukier, ale nie podnosi poziomu cukru ani insuliny, nie powoduje próchnicy, a w rozsądnych ilościach jest dobrze tolerowany. Uwaga: w nadmiarze może powodować lekkie dolegliwości jelitowe.
Mannitol, izomalt, ksylitol, sorbitol – IG: 0–13
To alkohole cukrowe, które mają niski IG i są popularne w suplementach i gumach do żucia.
- Sorbitol – ma IG w granicach 4–9, ale w nadmiarze może działać przeczyszczająco (czytaj etykiety!).
- Ksylitol – dobry wybór dla ludzi, ale uwaga – toksyczny dla psów!
Umiarkowanie bezpieczne – średni IG
Maltitol (E965) – IG: 26–35
Często stosowany w suplementach, batonach „bez cukru” i produktach „fit”. Ma słodki smak, ale w większych ilościach może powodować wzdęcia czy biegunkę. Dla osób z insulinoopornością lepszy niż sacharoza, ale nie idealny.
Słodziki, które warto ograniczyć – wysoki IG
Cukier kokosowy, miód, syrop klonowy, sacharoza, glukoza
To naturalne, ale mają średni lub wysoki indeks glikemiczny – szybko podnoszą poziom cukru i nie są odpowiednie dla osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej.
Unikaj ich, nawet jeśli pochodzą „z natury”.
Co z syntetycznymi słodzikami?
Aspartam i sukraloza – IG: bardzo niski do 0
Często spotykane w napojach light i suplementach. Nie wpływają na glikemię, ale wokół aspartamu toczy się wiele dyskusji – osoby z fenyloketonurią nie powinny go spożywać.
Acesulfam K (E950) – IG: 0
Bezkaloryczny, często stosowany w połączeniu z innymi słodzikami. Nie podnosi cukru, ale niektóre osoby mogą mieć wrażliwość smakową lub problemy trawienne. Bezpieczny w zalecanych ilościach.
Warto zwracać szczególną uwagę na skład tabletek do ssania na gardło – to produkty, po które sięgamy często w sezonie infekcyjnym, a ich przyjemny smak sprawia, że łatwo przekroczyć zalecaną dawkę. Tymczasem nadmiar niektórych substancji słodzących może powodować działania niepożądane. Dlatego ważne jest, by stosować je zgodnie z instrukcją na opakowaniu lub w ulotce.
Przykładem takiego produktu bez dodatku cukru jest Islandin Cephamed – suplement diety stworzony z myślą o osobach zmagających się z podrażnieniem gardła. Zawiera sorbitol, maltitol i acesulfam K – wszystkie te substancje mają niski lub umiarkowany indeks glikemiczny i są bezpieczne dla diabetyków, jeśli spożywane są zgodnie z zaleceniami.
Warto zapamiętać!
- Czytaj składy – „bez cukru” to nie zawsze „bezpieczne”.
- Szukaj słodzików o IG bliskim 0.
- Unikaj produktów z cukrami prostymi, nawet naturalnymi.
- Pytaj farmaceutów – pomogą Ci dobrać produkty odpowiednie dla Twojego zdrowia.
Źródła:
- mgr inż. Beata Przygoda, Słodziki – czy są bezpieczne, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68179,indeks-glikemiczny, [dostęp: 26.06.2025].
- dr hab. n. med. Lucyna Ostrowska, Indeks glikemiczny – wysoki i niski indeks glikemiczny, tabela, produkty, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68179,indeks-glikemiczny, [dostęp: 26.06.2025].
- dr n. farm. Katarzyna Kimel, Słodziki – rodzaje, czy są zdrowe i jakie są bezpieczne ilości?, https://auraherbals.pl/blog/slodziki/?utm_source=chatgpt.com, [dostęp: 26.05.2025].
- lek. med. Katarzyna Lizak, Acesulfam E 950 – co to jest? Czy acesulfam K jest bezpieczny?, https://diag.pl/pacjent/artykuly/acesulfam-e-950-co-to-jest-czy-acesulfam-k-jest-bezpieczny/, [dostęp: 26.05.2025].
- Karolina Jaworska, Sorbitol E420. Czy jest bezpieczny i jaki ma wpływ na zdrowie?, Sorbitol, https://nabea.pl/Sorbitol-blog-pol-1655450309.html, [dostęp: 29.05.2025].